Tablolama Programı
Elektronik tablolama programları, her türlü veriyi (özellikle sayısal verileri) satır ve sütunlardan oluşan tablolar halinde tutma ve verilere ihtiyaç duyulan farklı aritmetiksel (temel dört işlem, ortalama hesaplama, standart sapma, vb…) ve mantıksal (“ve”, “veya” operatörleri gibi) işlemleri uygulayabilme olanağı sunan
programlardır.
Programı açmanın birden fazla yolu var; masaüstüne sağ tıklayarak yeni sekmesinden MSEXCEL seçeneği ile, başlat çubuğuna EXCEL yazarak ya da C: sürücüsüne girerek office programlarının kurulu olduğu yeri bularak.
Excel programı ilk açıldığında önünüze şöyle bir ekran gelecek:
 |
| Şekil - 1 |
Bu aşamada yapılacak tek şey bu hücrelerin içerisine veriler girmek olacaktır çünkü excel programı veriler olmadan çalışmaz. Verilerinizin ne tür veriler ve yapılacak işlemlerin neler olacağız sizlere kalmış bir durumdur. Bunun dışında menüleri beraber tanıyabiliriz...
Dosya menüsü yine diğer Office programlarında olduğu gibi tablonuz(excel belgesi) ile ilgili işlemleri (kayıt, yeni belge açma, kapatma, yazdırma vs) gibi seçenekler için kullanılır.
Giriş menüsünde ise diğer Office programlarından ayrı olarak kullanacağımız seçenekler bizlere sunulmakta.
 |
| Şekil - 2 |
Yukarıda görüldüğü gibi giriş menüsünün altında hangi sekmeler olduğunu ve bunları ne işe yaradığını anlatmaya çalıştım. Şimdi ise daha derinlemesine hangi işlemler için nelerin kullanılması gerektiğine bakalım.
Biçim boyacısı Bir nesnenin ya da bir hücrenin ya da bir yazının üzerindeki biçimlendirmeyi alıp başka bir yazıya nesneye veya hücreye aktarmaya yarar. Bunu kullanabilmek için öncelikle özelliklerin alınması gereken hücreye tıklamalısınız, ardından biçim boyacısına, ardından hangi hücre üzerine uygulama yapacaksanız o hücreye tıklamalısınız. Bu sayede diğer hücredeki tüm özellikler başka bir hücreye aktarılmış olacak(hücrenin içindeki veriler aktarılmaz yani bu bir kopyalama işlemi değildir).
Yazı tipi sekmesine geldiğimizde yine yazıların şekilleri yani visual(görsel) özellikleri ile ilgili olduğunu görürüz. Yazının tipi, rengi, vurgu rengi, puntosu(büyüklüğü), kalın, italik(eğik), altı çizili gibi seçenekleri yazılara veya verilere buradan uygularız.
Hizalama seçeneklerine geldiğimizde burada verilerin hücrelerin içerisinde nerede duracaklarını belirleriz. Word programının aksine burada düz metinler olmadığı için hücrelerin dikey hizalamalarına da yer verilmiştir. Verilerin hücre içinde alt, üst, orta kısımda durmaları sağlanabilir.
Metni kaydırma seçenekleri ise verilerin diğer hücrelein üzerinde kirli bir görüntü oluşturmasını yani verilerin hücrelerden taşmasını engeller. Eğer bir hücreye sığmayacak kadar fazla veri girerseniz bu özelliği kullanmakta fayda vardır çünkü ileride anlatacağım referans hücreleri yanlış seçme ihtimali ve hesaplamaların yanlış çıkması durumu söz konusu olacaktır.
Birleştir ve ortala kısmında ise en az iki hücre seçilerek bu iki hücrenin tek bir hücre haline getirilmesi söz konusu olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise hücreler birleştirilirken oluşan yeni hücre içerisinde sadece ve sadece en soldaki verinin saklanacağıdır. Yani seçtiğiğniz iki hücre içinde iki ayrı veri varsa ve bu hücreler A1 ve A2 hücreleri ise oluşan yeni hücrenin adı A1 ve içindeki veri de A1 hücresinin içindeki veri olacaktır. Tabi ki birleştirilecek olan iki hücrenin ya da ikiden de fazla olabilir; yanyana olması gerekir. Hizalama seçenekleri içerisinde metin yönünü belirleyebileceğiniz bir buton da yer alır. Bu buton ile hücreler içerisindeki verilerin dikey mi yatay mı ya da çapraz mı veya siz hangi açıda istiyorsanız o açıda durmasına karar verebilirsiniz. Girinitileme seçenekleri bu sekmede yer alır fakat excel programında girintilee seçenekleri pek kullanılmaz.
Metni kaydırma seçenekleri ise verilerin diğer hücrelein üzerinde kirli bir görüntü oluşturmasını yani verilerin hücrelerden taşmasını engeller. Eğer bir hücreye sığmayacak kadar fazla veri girerseniz bu özelliği kullanmakta fayda vardır çünkü ileride anlatacağım referans hücreleri yanlış seçme ihtimali ve hesaplamaların yanlış çıkması durumu söz konusu olacaktır.
Birleştir ve ortala kısmında ise en az iki hücre seçilerek bu iki hücrenin tek bir hücre haline getirilmesi söz konusu olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise hücreler birleştirilirken oluşan yeni hücre içerisinde sadece ve sadece en soldaki verinin saklanacağıdır. Yani seçtiğiğniz iki hücre içinde iki ayrı veri varsa ve bu hücreler A1 ve A2 hücreleri ise oluşan yeni hücrenin adı A1 ve içindeki veri de A1 hücresinin içindeki veri olacaktır. Tabi ki birleştirilecek olan iki hücrenin ya da ikiden de fazla olabilir; yanyana olması gerekir. Hizalama seçenekleri içerisinde metin yönünü belirleyebileceğiniz bir buton da yer alır. Bu buton ile hücreler içerisindeki verilerin dikey mi yatay mı ya da çapraz mı veya siz hangi açıda istiyorsanız o açıda durmasına karar verebilirsiniz. Girinitileme seçenekleri bu sekmede yer alır fakat excel programında girintilee seçenekleri pek kullanılmaz.
Sayı sekmesinde ise biz ne tür veriler kullanıyoruz bunlara dikkat etmek gerekir. Örneğin biz bir bakkal defteri tutmaktansa excel programı kullanıyorsak burada para birimi seçmemiz gerekir veya sadece metinler ve tam sayılar ile uğraşıyorsak bu şekilde verilerimizin türünü ayarlayabiliyoruz. Virgüllü ve ondalık kısımlarını da sekmede bulunan küçük butonlardan ayarlayabiliyoruz.
Koşullu biçimlendirme bölümünün bizim için çok kolaylaştırıcı bir özelliği vardır. Eğer çok büyük bir veri grubunu çözümlemeye çalışıyorsak buradan sütunlara, satırlara veya hücrelere koşullu biçimlendirme uygulayarak şartlara göre hücreleri renklendirebiliriz. Bu da bizim istediğimiz aralıkta olan verilerin değişik renklerde görünmesini ve istediğimiz verileri gözle daha kolay seçilir bir hale getirebiliriz.
 |
| Şekil - 3 |
Yukarıda da gördüğümüz gibi hücrelere kurala göre renkler, ilk ve son hücrelerin içerisindeki verilere göre renkler verilmesini ya da kendi zihnimizin yardımı ile yeni kurallara göre renkler verilebilir.
Yukarıdaki resimde görülen satır ve sütun ekleme ve silme işlemleri yer almakta. Bu işlemleri yaparken de görülmeyen bazı verilerin silinmesi durumuna karşı dikkatli olmamız gerek. Oluşturduğumuz bir tablo ve veri serisinin arasına unutmuş olabileceğimiz bazı verileri de eklemek için uygulanabilecek bir yöntem.
Şekil - 2 de gördüğümüz en sonda yer alan Bul ve değiştir seçenekleri yer almakta. Bu seçenekler ile birlikte girdiğimiz çok sayıda verinin arasından istediğimizi kolayca bulabiliriz. CTRL+F ile bul komutu aktif hale getirilebiliriz. Değiştirmek istediğimiz bazı veriler olabilir fakat yerini bulmakta zorlanabiliriz. Giriş menüsünün değiştir butonuna basarak veriyi tam olarak yazarsak veriyi sadece bulmakla kalmayıp onu istediğimiz şekilde değiştirebiliriz.
Ekle Menüsüne baktığımızda tablo oluşturmamızı sağlayan bir bölüm var, excel programına baktığımızda bizim için her yer tabloymuş gibi gelebilir fakat buradaki tablo sekmesi belli bir veri üzerine uygulandığında onu özelleştirmemizi sağlar. görsel olarak bir tablo oluşturmuş oluruz veya yeni verilerin girileceği bir alan belirlemiş oluruz.
Yine ekle menüsü ile birlikte resim, küçük resim, şekil, smart art, ekran görüntüsü ekleyebileceğimiz bir alan var.
Bu menüde en önemli olan kısım grafikler. Bir tablodaki verileri(verileri önceden girmiş olmak size avantaj sağlayacaktır.) seçerek bir grafik eklediğinizde buradaki verilerin tamamen görselleştiğini görürsünüz. Tablonun içeriğine çok hakim olmayan birisi de baktığında bu grafikten tüm tabloyu okuyabilir ve yorum yapabilir. Özellikle bu grafikler anket yapılıp bu anket sonuçlarının yorumlanması amacı ile kullanılır. Anket sonuçlarına göre kişilerin vs eğilimi vardır gibi bir yorum yapılabilir. Grafiklerin geneline baktığımızda çubuk grafikleri, pasta, çizgi en çok kullanılanlardır. Sütun grafikleri bir çok kişinin bir konu üzerindeki düşüncelerini veya çıktılarını bize bildirebilir. Çizgi grafiklerini daha çok ekonomi programlarında görürüz çünkü belli bir olayın zamana göre değişimini bize göstermek için kullanılırlar. Pasta grafikleri ile daha çok matematik ve mantık sorularında görürüz ki bir bütün parçanın küçük parçalara ayrılmasını ve 360 derecelik bir pastada kaç derecelik bir pay alındığını bize açıkça gösterebilir.
Ekle menüsündeki bir başka önemli nokta Köprü seçeneğidir. Programın alt tarafında göreceğiniz sayfalar arasında geçiş yapılacağını veya tam olarak bir hücrenin bulunduğu alana gitmemizi sağlar. Körü verilerek bir internet sitesine gidilebilir, aynı excel dosyası içerisinde başka sayfalara ve hücrelere gidilebilir, yeni bir excel belgesi oluşturulabilir, ya da var olan bir office programının açılması sağlanabilir.
 |
| Şekil - 4 |
Sayfa düzeni menüsüne baktığımızda bir excel tablosunun aslında bir sayfadan ibaret olmadığını düşünebilirsiniz fakat bu menüde bulunan yazdırma alanını belirleme seçeneğinden sayfaların nerede başlayıp nerede bittiğini kolayca bulabilirsiniz. Bu menüde sayfalara ve belgeye bir tema uygulayıp renklerin bir tutarlılık içerisinde olmasını sağlayabilirsiniz. Sayfaların kenar boşluklarını buradan ayarlayıp yine sayfaların yazıcıdan hangi boyutlardan çıkarılacağını da seçebilirsiniz. Excel belgesini ile ilk defa çıktı aldığınızda sizin gördüğünüz çizgilerin yazıcıdan çıkmadığını göreceksiniz çünkü buradaki hücrelerin etrafındaki çizgiler sizin hücreleri birbirinden ayırt etmenizi sağlamaktan başka amacı yoktur. Siz eğer bu çizgileri kaldırmak isterseniz bu menüden kılavuz çizgileri kısmından işaretlemeyi kaldırarak sağlayabilirsiniz.
 |
| Şekil - 5 |
Excel ile ilgili en önemli konu FORMÜLLERdir. Programda formülleri hücrelerin içine yazarız. Şekil - 1'de gösterdiğim formül çubuğu kısmına yazılır fakat oraya yazılan her şey aslında bir hücrenin içerisine yazılmış demektir. hatta daha önceden veri girmiş hücrelere tıkladığınızda aynı verinin formül çubuğunda da olduğunu görmüş olacaksınız. İki kısım birbirinden ayrılmaz. Fakat bir hücre için formül çubuğuna veri girdiğinizde işler değişir, beraber bakalım...
A1 ve A9 arasındaki tüm hücrelerin toplamını A10 hücresine yazalım...
 |
| Şekil - 6 |
Yukarıda işlemin yapılmış halini görüyorsunuz. Burada dikkat etmemiz gereken nokta yukarıda bulunan formül çubuğudur. Formül çubuğunda =TOPLAM(A1:A9) yazmakta fakat hücrenin içerisinde 461 sonucu yazmaktadır. Yani siz hücrelerin içerisine formül yazdığınızda işler değişir, görüntü başka arka planda çalışan işlem başka olur. Burada değinmek istediğim başka bir nokta daha var. A10 hücresindeki veri ilk 9 hücredeki verilere bağımlıdır. Yani A10 hücresindeki veriyi siz değiştirmezsiniz, zaten içerisinde formül yazıyor. A10 hücresindeki verinin değişme sebebi ilk 9 hücre olacaktır. Biz bu hücrelere bağımlı hücreler diyebiliriz.
Formüller her zaman = işareti ile başlar ve formülün ismi ile devam eder. Formüller menüsüne baktığınızda mantıksal, matematiksel ve muhasebesel birçok formül olduğunu göreceksiniz.
 |
| Şekil - 7 |
Şekil 7'de gördüğünüz gibi bir çok formülü buradan elde edebilirsiniz. Bunun yanında isterseniz en soldaki işlev ekle kısmından siz de kendi formülünüzü kullanmak üzere oluşturabilirsiniz.
İyi Çalışmalar.......
